Veel belangstelling

De tentoonstelling '1672 RampZalig' trok in 2022 veel belangstellenden. Dat was natuurlijk ook de bedoeling. We telden ruim 2200 bezoekers, die de expositie in de R.K.-kerk te Vinkeveen bezochten. Daarbij uitten zij veel waardering voor de speciale objecten en de algehele aankleding, de aansprekende verhalen en de vele nevenactiviteiten: de lezingen, de wargames en vooral ook de uitgebreide documentatie.
Hieronder doen we kort verslag van een aantal activiteiten.

Piekeniers en tromgeroffel

Zaterdag 26 november was het definitieve slotstuk van de herdenking van 350 jaar Rampjaar. In het Oude Parochiehuis op Bozenhoven in Mijdrecht organiseerden we een historisch eindoptreden. Leden van de Staatse Compagnie waren de grote verrassing voor de vele tientallen vrijwilligers, die zich hadden ingespannen om de herdenking tot een groot succes te maken. De Compagnie te Voet van de Staatse Compagnie is een re-enactmentgroep die een infanterie-eenheid van het Staatse leger uit de zeventiende eeuw uitbeeldt.

Fotocollage
In zijn openingswoord zette verenigingsvoorzitter Rob Blans de grote motoren achter de expositie ‘1672 RampZalig’, de Vinkeveense Greet en Marjolein Stappers, in het zonnetje. Beide dames kwamen met de plannen om de herdenking van 350 jaar Oude Hollande Waterlinie en het Rampjaar 1672 met een bijzondere tentoonstelling vorm te geven. Met veel succes. De expositie in de R.K-kerk te Vinkeveen trok afgelopen zomer meer dan 2200 belangstellenden. De vele geïnteresseerden in de regionale historie kregen naast een grote hoeveelheid authentieke objecten, kaarten en gebruiksvoorwerpen ook een reeks van themalezingen over het onderwerp 1672. Aangevuld met fiets- en wandeltochten, geocaching, informatieborden in de dorpen en wargames, waarvan de laatste ook speciale aandacht kregen in de tv-serie over 1672 op NPO 3. Over de tentoonstelling en alle daaraan gekoppelde activiteiten maakte Henk Butink een prachtige beeldreportage, die de aanwezigen ter plekke konden bewonderen (binnenkort ook te zien op RTV Ronde Venen).

Geweren en kleding
Vervolgens brachten de aanwezige leden van de Staatse Compagnie een zeer gewaardeerd optreden. De kleding en bewapening van de beide piekeniers en de werkzaamheden van de eveneens aanwezige schrijver werden uitgebreid toegelicht.     

Na de historische optredens was er een hapje en een drankje, waarbij alle aanwezigen nog eens genoeglijk konden napraten over de vele historische gebeurtenissen die dit jaar via de tentoonstelling ‘1672 RampZalig’ voor het voetlicht gebracht zijn. In het decembernummer van de Proosdijkroniek wordt eveneens uitgebreid op dit alles teruggekeken.

Hartelijk dank
Natuurlijk verdienen de initiatiefneemsters, Greet en Marjolein Stappers, alle lof voor hun inspanningen. De lovende woorden die veel bezoekers ons doen toekomen zijn zeker voor deze twee kartrekkers bedoeld. Maar veel dank zijn we ook verschuldigd aan al die vrijwilligers, die zich deze maanden inzetten en ingezet hebben. Eerst al bij de opbouw en de openingsdag, maar zeker ook al die middagen dat we gastheren en gastvrouwen mochten inzetten, zowel van de parochie als vanuit de HV. Een aardig detail hierbij is de door Mies Visser speciaal ontworpen en in twaalf uitvoeringen gemaakte sjerp. 

Op zaterdag 15 oktober gaf Joke Kok een heldere toelichting op de situatie van de stad Utrecht in diens Rampjaren.
Zij vertelde het 'verhaal van Utrecht'. Utrecht was in het Rampjaar 1672 een stad, die buiten het inundatiegebied lag, niet beschermd derhalve door de Hollandse Waterlinie. Vanuit Hollands perspectief werd het de Utrechtenaren kwalijk genomen dat zij zo snel de sleutel van de stad hadden overhandigd aan de Franse aanvallers. Joke nuanceerde deze stellingname.
Met de snelle overgave voorkwam men het platbranden en plunderen. Nadelig was wel dat de stad nogal wat moest betalen aan de bezetter, soldaten in huis moest nemen, voedsel moest afstaan enz.
Na haar pensioen als docent Nederlands werd Joke Kok gids in de Utrechtse Domkerk. In deze lezing vertelde zij ook over de verwoestende storm die Utrecht en met name de Domkerk in 1674 overkwam. Het complete middenschip werd weggeblazen. De symboliek in deze lezing werd stevig onderstreept door een hapering in de verbinding tussen laptop en beamer, waardoor op het moment dat deze natuuraanval op de kerk werd besproken een ongeplande pauze het publiek ten deel viel...

Met de lezing van Joke Kok kwam een voorlopig einde aan de uitgebreide lezingenreeks rond het thema '1672 RampZalig'. Gastheer-inleider Paul Hoogers kon de aanwezigen echter geruststellen: op 17 november volgde in de Oudheidkamer (Croonstadtlaan Mijdrecht) nog een lezing met als onderwerp 'Een Ramp voor de Vechtstreek', waarbij spreker Daan Wolfert ook de raakstukken met de Ronde Venen heeft behandeld.

Op onderstaande foto's v.l.n.r.: de startdia van de lezing, Paul Hoogers Introduceert Joke Kok en Joke Kok bespreekt Lodewijk XIV

Op zaterdag 8 oktober vertelde Maarten Ouboter tijdens alweer een zeer goed bezochte bijeenkomst zijn eerder uitgestelde verhaal over de waterbeheersing in ons gebied tijdens het Rampjaar. Hierbij maakte hij een verbinding met het polderbeheer in de huidige tijd. Maarten Ouboter is deskundige bij het Waterschap Amstel, Gooi en Vecht. In een helder betoog, ondersteund met vele feiten en gegevens kregen zowel de Bijleveld als de omliggende polders volop aandacht en werd de rol van het waterpeil in oorlogstijd toegelicht; het heeft in de loop der eeuwen onze gebieden zowel bedreigd, maar zeker ook beschermd.

Vera Verweij en Paul Hoogers

Zaterdag 24 september was de beurt aan Vera Verweij om haar verhaal te vertellen over de wijze waarop de gebeurtenissen van het Rampjaar in de loop der tijd zijn verbeeld. Via een interactieve sessie maakte zij duidelijk wat de verschillende invalshoeken zijn om naar een tafereel te kijken. Wat is de bedoeling geweest van de schilder, etser, tekenaar met zijn product? De aanwezigen konden ook deze lezing weer zeer waarderen.

  Vera Verweij geeft een toelichting op het Rampjaar in de kunst.

Zaterdag 10 september was striptekenaar Fred de Heij aanwezig bij de tentoonstelling RampZalig. Hij nam de tijd om zijn stripboek ‘Het Waterwapen’ te signeren. Ter plekke heeft De Heij zijn tekenkunsten aan de aanwezigen kunnen tonen. Het publiek was onder de indruk. Diverse bezoekers gingen met een waar kunstwerkje naar huis. 

  Frede de Heij geeft een persoonlijk aandenken aan de aanwezige stripboekbezitters.
  Een ter plekke vervaardigde tekening.
  Een zeer geslaagde activiteit tijdens Open Monumentendag.

Lezing uitgesteld
Diezelfde dag echter moesten we het toegestroomde publiek teleurstellen omtrent de afwezigheid van de aangekonigde spreker.
Maarten Ouboter, 'waterhistoricus'bij het Waterschap Amstel, Gooi en Vecht, zou een verhaal houden over de inundatie van de Ronde Venen in het Rampjaar. Diezelfde middag echter had hij de droeve taak om te spreken op de uitvaart van een geliefde collega.
Gelegenheidsspreker Jaap Meulstee legde de aanwezigen uit dat voor de lezing over de inundatie en het waterbeheer in onze polders, en uitleg over de geschiedenis van de Bijleveld een nieuwe datum is geprikt: zaterdag 8 oktober.
Tevens maakte de eindredacteur van ons kwartaalblad 'de Proosdijkroniek' gebruik van de gelegenheid om de aanwezigen te vertellen over een reeks van activiteiten die nog komen gaan en de bezoekers kregen een reeks van 'kijktips' om de tentoonstelling met nog meer aandacht te bezoeken.

1672 RampZalig fietsroutes 
Op zondag 18 september organiseerden we een speciale fietsdag. Die dag was de tentoonstelling in de R.K.-kerk eenmalig gesloten.
De fietsroutes voeren u langs een diverse ‘landmarks’, zogenoemde posten, die in de tentoonstelling over 1672 uitgebreid toegelicht worden. In de route maken we zoveel mogelijk gebruik van bestaande fietsknooppunten. Waar nodig is een extra aanwijzing gegeven. Onderweg passeert u diverse horecagelegenheden. Via speciale QR-codes kunt u bij elk landmark een gesproken toelichting beluisteren.
Helaas waren de weersomstandigheden die dag niet fietsvriendelijk. Maar... u kunt de komende tijd nog altijd op eigen gelegenheid de routes fietsen. Een speciale routekaart inclusief alle QR-codes kunt u ophalen in de R.K.-kerk tijdens de openingstijden van de tentoonstelling (wo-, zat- en zondagmiddag 13.00 - 16.00 uur).

Waverveen aangevallen
Op zaterdag 27 augustus vertelde Arie Bloed over de rampspoed die Waverveen in november 1672 overkwam. Voor een groot publiek belichtte hij het relaas van dominee Selijns in diens ooggetuigeverslag dat hij kort na de aanval in het kerkboek van Waverveen optekende. Tevens legde Arie Bloed uit wat de inmiddels overbekende prent van Sorious allemaal laat zien over de Franse brandstichting in het Rampjaar.

        'Luuk Berk vertelt'

Op zijn kenmerkende enthousiaste wijze vertelde Luuk Berk 13 augustus over de belevenissen van de bewoners in onze regio, die in 1672 de rampspoed hebben moeten meemaken. Een mooie aanvulling op de eerdere lezingen (foto’s Henk Butink) en een prima opstap naar nog  meer…

Op zaterdag 9 juli kregen de Wargamers bezoek van de NTR. Men kwam opnames maken voor een Tv-serie, die dit najaar uitgezonden wordt. Juist ook de speciale kinderwargames en de diversiteit van de lezingen oogsten veel waardering. In het gastenboek lezen we vele tientallen uiterst positieve reacties. Een aantal hiervan publiceren we samen met een reeks foto's in de septembereditie van onze Proosdijkroniek.

De Tv-opnames (via de websites van RTV Utrecht en RTV Rondvenen te zien) speelde zich af nadat Luuk Smit zijn verhaal over de Zonnekoning, Lodewijk XIV van Frankrijk, had verteld aan de aanwezige toehoorders. 

'Luuk Smit vertelt.'

V.l.n.r.: Diverse kabinetten met objecten, topstuk de Zonnewijzersokkel, vitirine Waverveen en vitrine ‘Frennemies'.

Sinds zaterdag 2 juli is de expositie voor publiek toegankelijk.
Een prachtige tentoonstelling, een reeks lezingen en diverse andere activiteiten zijn de middelen om de vele geïnteresseerden uit onze regio kennis te laten maken met verbintenissen aan de Oude Hollandse Waterlinie en hetgeen er gebeurd is in 1672.

Paul Hoogers beet die dag het spits af in de lezingenreeks. Hij vertelde op 2 juli over de politieke ontwikkelingen in de zeventiende eeuw, die de aanleiding waren voor de situatie in de Republiek tijdens het Rampjaar. Gelardeerd met heel veel foto’s en een duidelijke chronologie kregen de toehoorders een uitstekende toelichting op hetgeen ook in de tentoonstelling te zien is. 
In het eerste deel van de lezing kregen met name de economische en de politieke situatie van de Republiek der Zeven verenigde Provinciën en Frankrijk aandacht. Daarnaast informeerde Paul zijn gehoor over de hoofdrolspelers: Johan de Witt versus Willem III en Lodewijk XIV versus stadhouder Willem III.
In het tweede deel kwamen meerdere onderwerpen van de tentoonstelling ter sprake. Bijvoorbeeld de Voetangel te Ouderkerk aan de Amstel en het Veldhuis te Wilnis. Bij de Voetangel ging Paul in op de historie, terwijl hij het rijksmonument Veldhuis gebruikte om de aanwezigen iets te kunnen vertellen over de op de tentoonstelling zichtbare archeologische voorwerpen. Paul sloot zijn presentatie af met een inleiding over het gebruik van “uitleggers” (platboomde bewapende binnenvaartschepen) in het Rampjaar. Hij ging daarbij in op het type dat bij Waverveen zou hebben kunnen liggen en op de bewapening van die uitlegger, “d’Amstelse galeye”. 

Aansluitend werd het Waverveenwargame gespeeld door een aantal enthousiaste wargamers. De door Eltjo Verweij nagebouwde zeventiende-eeuwse dorpskern van Waverveen werd belaagd door de Fransen, die in het spel van deze middag toch weer de situatie beheersten en de lokale verdediging versloeg…

Vrijdag 1 juli was de officiële opening van de tentoonstelling '1672 RampZalig'. Burgemeester Maarten Divendal verrichtte de openingshandeling. E.e.a. werd muzikaal opgeluisterd door Vocalgroup Gaudiozo.

Veel waardering
Het geheel oogstte bij alle aanwezigen heel veel waardering. Terecht kregen Greet en Marjolein Stappers alle lof toegezwaaid. Zij hebben de afgelopen maanden en in toenemende hevigheid de afgelopen weken ziel en zaligheid in dit project gelegd.
En met een schitterend resultaat!!

Jan van Breukelen heette de bezoekers die vrijdag in gepaste kledij welkom. In de schitterende ambiance van de katholieke kerk van Vinkeveen bracht de zanggroep Gaudiozo van Letta van Maanen, Kees Hofstra en Rosanne Eilander een prachtig a capella concert.
Voorzitter Rob Blans sprak als gastheer zijn dank uit aan alle vrijwilligers van onze vereniging, alsook de sponsoren en subsidiegevers voor hun steun aan deze expositie.
Bea de Buisonje sprak namens Waterschap Amstel Gooi en Vecht èn namens de stichting Oude Hollandse Waterlinie lovende woorden over dit initiatief en het feit dat o.m. een brief uit 1672 - met een waarschuwing voor de Franse aanval en het waterpeilbeheer (afkomstig uit het AGV-archief) - in de tentoonstelling te zien is.

Een toelichting op de gehele expositie gaf Jaap Meulstee. Hierin speciale aandacht voor de Zonnewijzersokkel. Eén van de topstukken, speciaal in bruikleen uitgeleend voor deze expositie door het Rijksmuseum, waar een speciaal verhaal aan gekoppeld is.
Burgemeester Divendal deed de openingshandeling, samen met de andere genoemden: de maquette die de Franse aanval op Waverveen verbeeldt werd onthuld. Daarna kon men al het andere bewonderen en was het nog lang gezellig in de ontvangstruimtes van de kerk.

Tot en met 30 oktober is in de R.K.-kerk Het Heilig Hart van Jezus aan de Kerklaan in Vinkeveen de tentoonstelling elke woensdag-, zaterdag- en zondagmiddag open.